Encoder-specialist Tevel heeft in Enduteq een snel groeiend zusterbedrijf gevonden. Enduteq ontwikkelt en maakt test- en meetsystemen in Westervoort. Eigenaar Eric Sülter: “We zien steeds meer meetspecialisten met pensioen gaan. Enduteq zorgt er mede voor dat meten en testen geautomatiseerd kan.” Een artikel over onder meer proeven voor aardbevingsbestendig bouwen, AI en het meten van radioactief materiaal.

Je staat er niet zo bij stil, maar bij heel veel industriële machines én dagelijkse gebruiksvoorwerpen heb je te maken met encoders (pulsgevers). Deze bepalen een positie en richting, meten snelheid en zorgen ervoor dat tellen mogelijk is. Bij het snijden van plaatmateriaal bepaalt een encoder waar de zaagsnede moet komen. Moet je flessen of dozen tellen, dan bepaalt de encoder hoeveelheden. En bij een lif tsysteem weet een encoder waar de lif t is. Hij zorgt ervoor dat deze afremt voor een ‘smooth’ overgang.

Ontwikkelen en produceren
Tevel encoders (absoluut en incrementeel) vind je ook in de MRI-scanners van Philips. Daar zorgen ze ervoor dat de scanners exact de positie van de patiënt kennen voor de juiste foto op de juiste plek. Encoders vormen nog altijd het fundament van Tevel, het bedrijf dat Sülter – van origine machinebouwer – in 2012 overnam. “Ik was destijds op zoek naar een bedrijf dat ik zelf vorm kon geven.” Naast encoders verkopen, bewerken ze bij Tevel ook aluminium profielen, maken ze aandrijfoplossingen en verkopen ze sensoren. Sülter: “Van origine zijn we een handelsbedrijf, maar inmiddels ontwikkelen én produceren we.”

Meten toegevoegd
Inmiddels is Enduteq als zusterbedrijf aan Tevel toegevoegd. Een logische uitbreiding, maar ook weer een beetje toeval. Enduteq  is gespecialiseerd in meet- en testsystemen. Dat sluit aan bij encoders: die meten immers ook, bijvoorbeeld snelheid en positie. Sülter: “Ik kwam destijds min of meer toevallig in contact met de Universiteit Utrecht. Daar waren ze bezig met onderzoek naar de bodemgesteldheid van het aardbevingsgebied Groningen. Ze hadden eigenlijk geen goede testsystemen. Die hebben wij toen mede ontwikkeld.” Enduteq nam monsters van de Groninger bodem (steen) en keek onder meer naar wat de risico’s op sinkholes waren en hoe sowieso de bodem en de bebouwing in Groningen reageren op bevingen. Sülter: “Door trillingen te meten in steen, kun je  dat bepalen.” Dankzij de meetsystemen van Enduteq kan er nu beter aardbevingsbestendig worden gebouwd. Concreet heeft Enduteq bijvoorbeeld een testsysteem ontwikkeld waarmee een gemetselde muur onderworpen wordt aan de ‘Groningen-trilling’. En met instrumentarium wordt gekeken wat de effecten van bijvoorbeeld een beving op een woning zijn.

Petten
De aardbevingstesten waren een opmaat naar meer meet- en testsystemen onder de naam Enduteq. Inmiddels zijn Tevel en Enduteq even groot. Enduteq heeft misschien nog wel meer potentie. Sülter: “Er komen steeds meer aanvragen voor meet- en testsystemen, ook uit het buitenland.” In de productiehal van Enduteq staat een voorbeeld van zo’n buitenlandse klus: een dikke stalen balk die is uitgerust met meetsystemen, bestemd voor een Belgische klant. Sülter: “De klant wil een rubberen mat onder de balken in elke woonlaag leggen voor geluidsisolatie en wil weten of het gekozen rubber er geschikt voor is. Komen er bijvoorbeeld geen kieren of scheuren in? Daar maken we dan – op maat voor die klant – een testsysteem voor, synoniem voor een flatgebouw van tien verdiepingen.”

‹‹ Dankzij de meetsystemen van Enduteq kan nu beter aardbevingsbestendig worden gebouwd ››

Ook maakt Enduteq voor NRG in Petten systemen die de radioactiviteit in afvaltonnen meten en wordt voor meer consumentgerichte bedrijven gekeken naar wat bijvoorbeeld de levensduur van een materiaal is, of de trekkracht van een rubberen band. Sülter: “Zo testen we voor de marine en TNO ook of een touw na zeven jaar nog sterk genoeg is. Vaak krijgen we hier vragen als: ‘Kun je binnen een paar maanden testen of een product over dertig jaar nog voldoet?’”

Groeimarkt
Een van de redenen dat Sülter Enduteq als een groeimarkt ziet, heeft te maken met demografische ontwikkelingen. “We zien nog veel bedrijven waar meetexperts handmatig en analoog de testen van nieuwe producten volgen en uitlezen. Maar heel veel van die experts gaan binnenkort met pensioen. Onze systemen zorgen voor het automatiseren van testen en het automatisch loggen van data.” Als voorbeeld geeft Sülter het testen van cilinders van deursloten. Sülter: “Die moeten 100 duizend keer zonder problemen open en dicht kunnen. Als het tijdens een test misgaat, zien we exact wanneer dat gebeurt, ook midden in de nacht. Maar je kunt ook al tussentijds zien of het krachtverloop om het slot te openen verandert, wat mogelijk duidt op een probleem.”

3D-printen
Gevraagd naar trends in de markt, ziet Sülter niet alleen een krappe arbeidsmarkt, maar ook dat er steeds meer composieten en andere materialen komen die bijvoorbeeld traditioneel staal vervangen. Of dat er gewerkt wordt met dunner, hoogwaardiger staal. Maar ook dat moet worden getest. Sülter: “Een van de zaken die ons opvalt, is dat als je 3D-geprint staal dynamisch belast, het toch zwakker is dan traditioneel staal. De hitte van regulier staal heb je in 3D niet. Het poeder dat je gebruikt voor 3D-printen, is uiteindelijk toch in de constructie minder sterk.” Dat merken ze ook bij bijvoorbeeld fietscrossers. Sülter: “Mountainbikers willen nog weleens een hip stuurtje hebben. Die laten ze dan 3D-printen. Je wilt niet weten hoe vaak er ongelukken mee gebeuren.” Bij Enduteq zouden ze na een test exact weten wanneer een stuur breekt en wat de belastbaarheid is.

Een andere ontwikkeling waar Tevel/Enduteq mee bezig is, is AI. Sülter: “Daarin werken we samen met collega’s in de Achterhoek. We maken eigenlijk onze eigen lokale ChatGPT. Door data in een systeem te stoppen, hopen we tot nieuwe inzichten te komen. Zo leren we van onze eigen data. Maar ook nieuwe materialen kunnen we in zo’n systeem gaan invoeren en vragen hoe we daarmee in onze test- en meetsystemen kunnen omgaan.” Zo testen ze dus ook zichzelf in Westervoort.