Eén defect machineonderdeel van een paar euro kan een productielijn stilleggen. Vaker dan je denkt, lopen bedrijven vast als essentiële onderdelen niet meer leverbaar zijn. Met reverse engineering hebben Maarten Oostdam en Teun Smolders samen een oplossing voor dit probleem ontwikkeld.

Wanneer een machineonderdeel defect is, moet een bedrijf naarstig op zoek naar vervanging. Maar vooral bij oudere machines is dat minder eenvoudig dan het klinkt. Het onderdeel is uit productie, heeft een lange levertijd of is te duur, waardoor de machine niet kosteneffectief meer is. Of de fabrikant is failliet en de onderdelen worden niet meer geleverd. “Als je klem zit, moet je ons kennen”, zegt Maarten Oostdam van Oostdam Engineering, die machineonderdelen namaakt op basis van reverse engineering. Klanten sturen hem het gewenste onderdeel, hij scant het op detailniveau met een 3D-scanner, verwerkt de scan in CAD/CAM-software, en laat het concrete onderdeel maken door zijn partner Teun Smolders. “Plat gezegd: wij kunnen elk onderdeel maken op basis van het originele exemplaar”, zegt Oostdam. “Ongeacht het type, materiaal of benodigde aantal. Dat klinkt simpel, maar is complexer dan je denkt. Je kunt alles maken, maar de vraag is tegen welke specificaties en prijs. Bij dat soort keuzes komt onze expertise om de hoek kijken.”

Niche markt
Oostdam is een van Nederlands weinige specialisten in reverse engineering. Hij leerde als autodidact werken met 3D-scansoftware, en werd specialist in het omzetten van scandata naar CAD/CAM-tekeningen. Deze vorm van reverse engineering bleek een gouden greep. “Er wordt in Nederland weinig ‘gereverse engineered’ want het vereist specialistische kennis en heeft een steile leercurve”, zegt Oostdam eufemistisch. “Feitelijk zet ik objecten om naar tekeningen en geef als dirigent slimme suggesties. Ik haal het ontwerp uit het voorwerp.”

Partner zoeken
Dit werk is dusdanig precies en vraagt zoveel specifieke kennis dat het volgens Oostdam onmogelijk is om alleen te doen. Dus toen hij vijf jaar geleden voor een klant op zoek was naar replica omega-ringen op basis van specificaties, zocht hij een partner. Hij vond die in de persoon van Teun Smolders, die met zijn bedrijf Smolders Verspaning al zeventien jaar machinebouwers, lassers en samenstellers in de regio Eindhoven en de Kempen bedient met draai- en freeswerk.

Ze bedienen nu meerdere klanten en de samenwerking loopt goed. Omdat ze beiden erg verschillen, vullen ze elkaar juist aan. “We weten wat we aan elkaar hebben. Maarten maakt niks, en ik verkoop niks”, zegt Smolders. “Maarten is het gezicht van de samenwerking, reist naar klanten en investeert in het netwerk. Dat geduld en die tijd heb ik niet. En als een nieuwe klant bij mij aanklopt, verwijs ik hem door. Dat vertrouwen is er.” Oostdam vult aan: “Onze samenwerking vraagt om optimale afstemming, want reverse engineering vereist expertise en is heel precies en tijdrovend werk. Als ik een CAD-model maak, ben ik pas tevreden als 99 procent van de scan- en meetdata uit het object correct is. Als het onderdeel digitaal is uitgewerkt, brengt Teun zijn expertise van materiaalkeuze in, en kan hij het onderdeel conform specificaties maken.”

De samenwerking levert beiden veel werk op, soms ook uit onverwachte hoek. Een Brabantse steenfabriek had last van dure vacuümkleppen in een machine die in Italië was geproduceerd.

‹‹ Een stilstaande machine is een dure machine ››
 

“De hoge kosten van onderdelen waren een aanslag op hun onderhoudsbudget”, legt Smolders uit. “Nu maken wij de kleppen en doen dat sneller, goedkoper en ook nog eens om de hoek. Maarten scant de onderdelen, zet die om naar tekeningen, en overlegt met de klant over materialen, passingen en nabewerkingen. Ik adviseer in het traject waar het beter of goedkoper kan, en bij akkoord maak ik de onderdelen.”

Samenstellingen
Oostdam en Smolders hebben een concept waar groei in zit. Dat er vraag is naar reverse engineering, blijkt uit de hoeveelheid aanvragen. “Klanten die onderdelen nodig hebben, worden vaak door leveranciers met een kluitje in het riet gestuurd”, zegt Oostdam. “Mede daardoor groeien wij. Wat met individuele onderdelen begon, is uitgemond in het maken van complexe samenstellingen. Als we hierin verder gaan, wordt het een heel ander verhaal.”

Beiden weten ook dat samenwerking draait om vertrouwen, van klanten en onderling. "Omdat we zo van elkaar verschillen, hebben we een goede relatie. Onze focus ligt altijd op problemen oplossen voor klanten. Zij willen onderdelen tijdig en voordelig aangeleverd krijgen, want een stilstaande machine is een dure machine. Samen zorgen we daarvoor”, besluit Oostdam. “Dat maakt reverse engineering zo waardevol als dienstverlening.”

Ook een interessante samenwerking aangegaan? Laat het ons weten via redactie@metaalunie.nl.